Op 11 april, na bijna 2 uur vertraging, eindelijk geland op het vliegveld in Banjul. Daar werd ik verwelkomd door diverse mensen die ik de vorige keer ontmoet had. Gelukkig kent iedereen elkaar in Gambia (althans daar lijkt het wel op) en werd ik voor 50 Dalasis door de douane geloodst. Buiten zou mijn auto klaar staan…… echter er was geen druppel benzine te krijgen in Gambia, dus geen auto. Ik heb mijn weg maar vervolgd met de bus van het reisbureau. Bij de benzinestations zaten 50 tot 100 mensen bovenop hun gele jerrycans te wachten op benzine…. 3 dagen lang!!! Geen benzine betekent geen inkomsten en bijna geen vervoer voor de Gambianen. Veel Gambianen zijn afhankelijk van hun “taxi-inkomsten".
Zaterdag was ik uitgenodigd in een compound om te lunchen. Daar ik een kapitaal moest betalen voor een auto die zonder benzine stond, wilde ik het wat goedkoop houden en ben ik met de lokale taxi gegaan. Opgepropt met 24 mensen in een oud gedeukt busje(s) ben ik tenslotte, na 4 x overstappen en een levensgevaarlijke rit (naar mijn begrippen) toch op de plaats van bestemming gekomen na ongeveer 2 uur. Ik heb nog mazzel gehad, vaak moeten de mensen uren lopen om thuis te komen. Zeker tijdens de nachtelijke uren als zij van hun werk in de hotels thuiskomen zijn er weinig lokale taxi’s te verkrijgen.
Op zondag nog steeds geen benzine. Ik wilde James Eiland zien, daar waar Kunta Kinteh en zijn mensen gevangen zaten voordat zij als slaven verkocht werden. Dit keer maar voor een iets duurdere taxi gekozen die mij naar de ferryboot in Banjul bracht. Tussen de schapen, kippen, ezels, vrachtauto’s en ontzettend veel mensen de rivier the Gambia overgestoken per ferry. Dat dat kreng niet zinkt is mij nog steeds een wonder. Ik was in ieder geval blij dat ik de overkant na een uur bereikte. Daar weer in de taxi gestapt (mijn voeten raakten net niet de grond en ik moest even denken aan een flinstone-auto) en over verschrikkelijke wegen naar de volgende oversteek gereden. Een van de achter-achter kleinkinderen van Kunta Kinteh bracht mij per kano naar het eiland en ik kan niet anders zeggen dan dat deze man een uitstekende gids was. Op de terugvaart zei hij dat hij graag een van mijn vriendinnen als vrouw wilde… dus dames ????…… ik heb zijn adres.
Op maandag had ik eindelijk benzine alleen had ik de auto toen niet nodig, want ik zou 3 dagen met de stichting ALSRE, waar ik mee samen ga werken, gereden worden naar scholen en dorpen in het achterland. Ik heb tijdens de ochtenden diverse scholen bezocht. Overal werd ik zeer hartelijk welkom geheten, bedolven onder Afrikaanse kettingen, armbanden en houten beeldjes. Alleen de ellende op de scholen doet je hart al huilen. Geen toiletten aanwezig, een raam 40 bij 40 cm in een klas van 70 kinderen, glas zit er niet in dus het stof waait naar binnen en het is er erg donker. Al met al een zeer ongezonde locatie. De kinderen kunnen hierdoor nauwelijks werken. Kinderen die ook hier weer uren moeten lopen om naar school te kunnen gaan, meubilair dat niet om aan te zien is, laat staan dat je er lekker aan kunt werken/leren. De lonen van de leraren zijn erg laag, terwijl hun enthousiasme super hoog is. Ik kan niet anders zeggen dan dat zij zich voor meer dan 300% inzetten! Helaas tijdens het regenseizoen moeten de scholen sluiten want de daken zijn slecht afgewerkt of alleen voorzien van wat stalen platen met de nodige gaten erin. Dat houdt in dat ook de leraren niet doorbetaald worden.
Tijdens 2 middagen heb ik diverse dorpen bezocht op het achterland. Bij de ingang van het dorp stonden muzikanten, vrouwen en kinderen op ons te wachten om vervolgens in optocht, al trommelend en dansend de woning van de oudste bewoner te bereiken, terwijl op het geluid van de muziek de rest van bewoners uit alle hoeken te voorschijn kwamen om zich bij de stoet aan te sluiten. Onder de baobabboom voltrokken vervolgens de rituelen van het dorp, het dansen, het gebed van de Iman etc.. De ouderen spreken geen engels, per dorp is er een oudere persoon die waarschijnlijk een opleiding heeft genoten en die als tolkvertaler dienst doet. Na de ceremonie hebben we de landgoederen (als je dat zo mag noemen) bekeken. De grond is vruchtbaar, de bomen groeien prima en dragen veel vruchten, waar men helaas niets mee kan doen, omdat vervoer praktisch onmogelijk is vanwege de slechte wegen en de mensen spreken de hoofdtaal (engelse handel) niet. Het is de bedoeling dat de toegangswegen opgeknapt gaan worden zodat er verkeer over heen kan om de producten naar de lokale markten te brengen. Ook op het achterland is behoefte aan een school, want gemiddeld 10 kinderen per vrouw is normaal. De mannen hebben vaak meerdere vrouwen en zonder handel, geen inkomsten, geen lesgeld. Het is dus bijna onmogelijk om iedereen te laten leren. Als een familie geluk heeft trouwt een van de kinderen met een buitenlander en wordt vanuit daar geld gestort voor lesgeld. Maar dan nog kan niet ieder kind uit het gezin naar school. Materialen voor school zijn ook heel erg moeilijk te verkrijgen en de mensen waren dan ook heel dankbaar toen ik de schriften, kleurpotloden, puntenslijpers e.d., die ik van mijn vrienden (o.a. Heleentje bedankt!!!) had meegekregen overhandigde. Als dank voor mijn komst kreeg ik in het eerste dorp Kubuneh ongeveer 100 bananen, een vrucht van de baobabboom en vruchten van de cashewnotenboom cadeau. Het krijgen van de baobobvrucht schijnt een groots geschenk te zijn hoorde ik later in het hotel. Ik wilde het eerst mee naar huis nemen, maar ik heb het later gedeeld met een familie waar ik mocht lunchen.
Tijdens de rituelen viel mijn oog op de kleren van Maurice en Sulayman (ALSRE). Keurig in het pak (wel oversized) en als je goed keek zaten er overal kleine gaatjes in. Hun schoenen waren 2 maten te groot, maar de heren zagen er verzorgd uit in hun 2e handskleren. Trouwens beiden zijn vrijwilligers en zetten zich zoveel mogelijk in voor hun mede broeders en zusters. Ik begrijp nu ook hun vraag om een auto, want die hebben zij bij hun werkzaamheden echt heel hard nodig. Wat dat betreft ben ik blij dat ik het heb mogen ervaren. Het 2e dorp dat ik bezocht, Sotokoi-Daro, heette mij ook met de nodige rituelen van harte welkom. Dit dorp heeft een school, gefinancierd door ene Trix uit Nederland. Ook hier hebben zij een tekort aan lesmateriaal en wederom geen glas in de ramen. De vrouwen hebben zonder hulp van de mannen een eigen ruimte gebouwd waar zij 2 kamers hebben om te bevallen. Ik kan niet anders zeggen dat het stuk voor stuk heel sterke vrouwen zijn! Naast de verzorging van hun kinderen, werken zij ook nog eens keihard op het land. Helaas waren wij die middag te laat voor de lunch, maar om te zorgen dat ik toch zou eten kreeg ik een levende kip mee en een schitterend batikdoek waar ik een tafellaken van kon maken volgens de vrouwen. Ook hier spreken alleen de kinderen die naar school gaan engels.
Het valt mij op dat er veel dove mensen in Gambia wonen. Bij een van hen heb ik honderd armbanden en kettingen besteld zodat ik die hier in Nederland kan verkopen. De opbrengst hiervan gaat naar mijn stichting. De vrouwen van Sotokoi-Daro hadden een Gambiaanse naam voor mij uitgezocht, maar de dorpsoudste wilde graag dat ik naar hem vernoemd zou worden en zo ging ik weg als Khaddy JeJu, met de wetenschap dat ik daar een eigen plek zou krijgen mocht ik dat willen.
Na 3 dagen had ik het wel even gezien, want emotioneel raakte het mij danig…… Ik ben in ieder geval op de hoogte en heb nu met eigen ogen gezien waarvoor ik mij (met de Stichting Muzikale Vrienden van Gambia) kan en ga inzetten.
Ondertussen had ik ook ontdekt dat er via duistere kamertjes op de lokale markten geld gewisseld kon worden tegen een hogere koers dan bij de bank en in het hotel. Het scheelde dik 10% en daarmee kon ik weer wat doen voor de bewoners.
Al met al waren deze 3 dagen enerverend en besloot ik toch nog wat vakantie te houden en enkele bevriende families te gaan bezoeken waar ik wederom een lunch aangeboden kreeg. Ik mocht met een lepel eten en de rest.... over het gebruik met de handen eten .... laat ik maar even in het midden.
De auto was inmiddels volgetankt… maar kwam op woensdagmiddag 2 uur te laat…… het contactslot was er spontaan uitgevlogen, dus moest er een kenner aan te pas komen om de draadjes bij elkaar te binden en die knul heb ik gelijk maar als chauffeur genomen. Zo gingen we op vrijdag ook onderweg naar het vliegveld, want reparatie zat er even niet in voor de verhuurder. Helaas kwam er een of andere president op bezoek in het hotel naast mij en waren de enige redelijk begaanbare wegen afgesloten. Dus dat werden weer binnenwegen, bij iedere hobbel schoten de draden los, sloeg de motor af en zelfs lukte het de bestuurder om vast te lopen in het zand met de 4wd. Maar er zijn altijd wel behulpzame Gambianen in de buurt die je voor wat dalasis uit het zand duwen. Achteraf was ik blij dat mijn vliegtuig vertraging had, want ik was nooit op tijd bij het vliegveld aangekomen. Uitgezwaaid door al mijn Gambiaanse vrienden checkte ik om 19.00 uur in en kon de reis naar huis beginnen.
Al met al een heleboel beleefd en dat is niet op papier uit te drukken..
